"Η πλάτη του παιδιού μου γέρνει από τη μία πλευρά.  Μήπως έχει σκολίωση;"

Ένα πολύ συχνό ερώτημα των γονιών όταν παρατηρούν την πλάτη του παιδιού τους να παρεκκλίνει αριστερά ή δεξιά είναι αν έχει σκολίωση. Προσέρχονται στο ιατρείο τρομοκρατημένοι από το φόβο μίας μόνιμης παραμόρφωσης του σκελετού του. Δικαιολογημένα, ίσως διότι όλοι έχουμε εικόνες από παλαιότερες εποχές, όπου η ιατρική κάλυψη, ιδίως της περιφέρειας ήταν ελλιπής και διέλαθαν πολλά περιστατικά.

Η πρώτη απάντηση είναι "Ψυχραιμία". Δεν χρειάζεται πανικός. Για να εξηγήσουμε γιατί θα ξεκινήσουμε από το ορισμό της σκολίωσης. Ένας απλός ορισμός αναφέρει ότι σκολίωση είναι η πλάγια παρέκκλιση της σπονδυλικής στήλης πάνω από 10 μοίρες. Στην πραγματικότητα, όμως, εκτός από την παρέκκλιση παρατηρείται και στροφή των σπονδύλων. Πρόκειται για μια παραμόρφωση σε τρεις διαστάσεις.

Οι κυριότερες κατηγορίες σκολίωσης είναι η συγγενής, η νευρομυϊκή και η ιδιοπαθής. Η συγγενής μορφή της νόσου, αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου το αίτιο είναι ο ελαττωματική διαμόρφωση των σπονδύλων κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τη σκολίωση που έχει σαν αίτιο κάποια νευρομυϊκή διαταραχή, όπως την εγκεφαλική παράλυση ή την πολιομυελίτιδα. Συνήθως αυτές οι μορφές διαγιγνώσκονται πολύ νωρίς.

Οι προηγούμενες μορφές έχουν προφανή αιτία. Αντίθετα η ιδιοπαθής δεν έχει. Ίσως να υπάρχει κάποιο γενετικό υπόβαθρο αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί. Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης της ιδιοπαθούς μορφής της νόσου ταξινομείται σε βρεφική(0-3 ετών), παιδική(3-10 ετών) και εφηβική (>10 ετών).

                Πως εκδηλώνεται, όμως η σκολίωση; Σύμφωνα με τον ορισμό που δόθηκε προηγουμένως η παραμόρφωση συνίσταται στην πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης και κατ´ επέκταση του κορμού. Όμως, η πλάγια κλίση του κορμού δεν είναι απαραίτητα σκολίωση διότι μπορεί να οφείλεται σε κακή στάση σώματος ή στη λεγόμενη κορμική ασυμμετρία. Η ασυμμετρία του κορμού είναι αρκετά συχνή καθώς 10% του πληθυσμού την έχει. Είναι μια ιδιαιτερότητα του σώματος η οποία δεν είναι παθολογική και δε χρήζει αντιμετώπισης. Για να τεκμηριωθεί η διάγνωση της σκολίωσης είναι απαραίτητο να υπάρχει και πλάγια στροφή των σπονδύλων. Η τεκμηρίωση αυτή θα γίνει από το ειδικό ορθοπαιδικό ο οποίος, με την κλινική εξέταση θα εκτιμήσει το παιδί, θα κρίνει αν χρειαστεί περαιτέρω εργαστηριακός έλεγχος και πως θα την αντιμετώπισει.

Αν ο ιατρός διαγνώσει τη σκολίωση έχει τις ακόλουθες θεραπευτικές επιλογές: Παρακολούθηση, χρήση κηδεμόνων και χειρουργική αποκατάσταση.

Η παρακολούθηση γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με την έκταση, την προόδο της νόσου και την ηλικία του παιδιού. Το 90% των σκολιωτικών κυρτωμάτων είναι ήπια και αρκεί μόνο η παρακολούθηση. Αν το κύρτωμα είναι μεγαλύτερο των 25°, το πιθανότερο είναι να προτείνει ο ιατρός τη χρήση κηδεμόνα. Πρέπει να επισημάνουμε ότι η χρήση του κηδεμόνα δε μειώνει τη σκολίωση αλλά επιδιώκει να την αναχαιτίσει. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται μόνο με τη συμμόρφωση του παιδιού. Η συμμόρφωση, όμως είναι προβληματική διότι το παιδί πρέπει να φορά τον κηδεμόνα πολλές ώρες την ημέρα, γεγονός που δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Αλλά, από τη σωστή χρήση εξαρτάται η επιτυχία της θεραπείας. Στην περίπτωση αποτυχίας αυτής της θεραπευτικής προσέγγισης τότε είναι αναπόφευκτη η χειρουργική αποκατάσταση με σπονδυλοδεσία.

Στις προαναφερθείσες θεραπευτικές επιλογές δεν αναφέρθηκε αν υπάρχει κάποιο ασκησεολόγιο που θα βοηθούσε τα παιδιά με σκολίωση. Σίγουρα πρέπει να αθλούνται, όπως και όλα τα παιδιά, ώστε να βελτιώσουν τη στάση του κορμού τους. Όμως δεν υπάρχουν ασκήσεις που να σταματούν και να μειώνουν τη σκολιωτική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης.

Συμπερασματικά, ο προληπτικός έλεγχος από τον ειδικό ορθοπαιδικό είναι ιδιαίτερα σημαντικός ώστε να εντοπιστεί νωρίς η παρουσία σκολίωσης και να ελέγχεται η εξέλιξη της νόσου. Άλλωστε κάθε πλάγια κλίση του κορμού δε σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί πάσχει αλλά είναι σημαντικό να εξεταστεί ώστε να αποκλειστεί οποιαδήποτε παραμόρφωση στη σπονδυλική στήλη.